مطالعات الکتروفیزیولوژی قلب
مطالعات الکتروفیزیولوژی یا EP (Electrophysiology Study) بررسی‌هایی هستند که با استفاده از کاتترهای خاص، ایمپالس‌های الکتریکی کنترل شده به داخل قلب ارسال می‌کنند. این روش به پزشکان کمک می‌کند تا مشکلات ریتم قلبی یا آریتمی را شناسایی کرده و بهترین روش درمان را تعیین کنند. این بررسی‌ها همچنین می‌توانند برای پیش‌بینی خطر مرگ ناگهانی قلبی استفاده شوند.
معرفی کاتترهای الکتروفیزیولوژی
کاتترهای مورد استفاده در مطالعات EP بسته به تعداد الکترودهای موجود روی آنها به دسته‌های مختلف تقسیم می‌شوند (مانند ۴، ۱۰، ۱۴، ۱۶ الکترود). شرکت رستاک طب پارسه اخیراً نمونه‌ای جدید از کاتترهای ۱۴ الکترودی را به بازار معرفی کرده است. این کاتترها دارای دو دسته هفت‌تایی از الکترودها هستند که با فاصله‌ای چند سانتی‌متری از یکدیگر قرار دارند و به پزشک این امکان را می‌دهند که همزمان سیگنال‌های الکتریکی دو ناحیه مختلف قلب، مانند CS و دهلیز، را بررسی کند.
اهمیت مطالعات الکتروفیزیولوژی
یک مطالعه EP به پزشکان نگاهی دقیق به نحوه انتقال سیگنال‌های الکتریکی در قلب می‌دهد. اگر فردی ریتم قلب نامنظم یا ضربان سریع داشته باشد، این بررسی می‌تواند به تشخیص دقیق‌تر و انتخاب روش درمان مناسب کمک کند. از دیگر کاربردهای مطالعات EP می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تشخیص علل غش کردن و از دست دادن ناگهانی هوشیاری.
- ارزیابی خطر مرگ ناگهانی قلبی.
- انجام فرسایش قلبی (ابلیشن) برای اصلاح ریتم‌های نامنظم قلب.
- ساختار و انواع کاتترهای EP
کاتترهای الکترودی که در تست‌های EP استفاده می‌شوند، از سیم‌های عایق‌بندی شده ساخته شده‌اند. نوک دیستال این کاتترها دارای الکترودهایی است که در تماس با سطح داخلی قلب قرار می‌گیرند. سیم‌ها به دستگاه‌های ضبط خارجی متصل می‌شوند که اطلاعات دقیق ریتم قلب را به پزشکان ارائه می‌دهند.
کاتترها معمولاً از مواد مصنوعی مانند داکرون یا پلی‌اورتان ساخته می‌شوند. کاتترهای داکرون از سفتی بیشتری برخوردارند که در حفظ شکل و پایداری کاتتر در دمای بدن کمک می‌کند. از سوی دیگر، کاتترهای پلی‌اورتان هزینه کمتری دارند و قابلیت تغییر شکل آنها محدود است.
انواع اندازه‌های کاتترهای الکترود
همانطور که بیان شد، کاتترهای الکترود یکی از تجهیزات حیاتی در مطالعات الکتروفیزیولوژی قلب هستند که برای ضبط و تنظیم سیگنال‌های الکتریکی در نواحی مختلف قلب به کار می‌روند. این کاتترها از طریق بررسی سیگنال‌های الکتریکی، به پزشکان امکان می‌دهند تا به طور دقیق مشکلات مربوط به ریتم قلب را شناسایی کرده و درمان‌های لازم را ارائه دهند. این کاتترها بر اساس تعداد و نوع الکترودهایی که دارند، تقسیم‌بندی می‌شوند و می‌توانند تک قطبی یا دو قطبی باشند.
کاتترهای الکترود در اندازه‌های مختلف، از 3 تا 8 فرنچ (Fr) عرضه می‌شوند. در بین این اندازه‌ها، کاتترهای سایز 5، 6 و 7 فرنچ بیشتر در بزرگسالان استفاده می‌شوند. طول الکترودهای این کاتترها معمولاً بین 1 تا 2 میلی‌متر است و فاصله بین الکترودها می‌تواند متغیر باشد، از 1 تا 10 میلی‌متر یا بیشتر. فاصله بیشتر بین الکترودها در یک کاتتر دو قطبی، باعث می‌شود الکتروگرام ثبت‌شده شبیه به یک ضبط تک قطبی باشد.
- کاتترهای چندقطبی و کاربرد آنها
کاتترهای چندقطبی برای سهولت در قرارگیری و ضبط سیگنال‌های الکتریکی در نقاط مختلف قلب طراحی شده‌اند. این کاتترها برای ثبت و تحریک نواحی خاصی از دهلیزها یا بطن‌ها استفاده می‌شوند و با اندازه‌ها و شکل‌های مختلف دیستال منحنی عرضه می‌شوند. به طور مثال، کاتتر Halo یکی از انواع چندقطبی است که برای نقشه‌برداری از فعالیت الکتریکی دهلیزی و مسیرهای بای‌پس مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- کاتترهای مخصوص مناطق خاص قلب
کاتترهای چندقطبی مخصوص، مانند کاتترهای دکاپلار با پیکربندی‌های خاص برای ثبت فعالیت الکتریکی در مناطق مشخصی مانند ورید ریوی به کار می‌روند. همچنین، کاتترهای سبد که قابلیت انطباق با اندازه و شکل محفظه‌های قلب را دارند، برای تشخیص آریتمی‌های دهلیزی و بطنی استفاده می‌شوند. این کاتترها در مناطقی مانند سینوس کرونر (CS) و کریستا ترمینالیس دهلیز راست (RA) قرار می‌گیرند تا سیگنال‌های الکتریکی را با دقت بیشتری ضبط کنند.
- کاتتر Halo
نوعی کاتتر چندقطبی است که برای نقشه‌برداری از فعالیت‌های الکتریکی دهلیز در اطراف حلقه سه‌لتی در هنگام بروز تاکی‌کاردی دهلیزی به کار می‌رود. علاوه بر این، از این کاتتر برای شناسایی مسیرهای بای‌پس سمت راست (BTs) نیز استفاده می‌شود. کاتتر دکاپلار که دارای پیکربندی حلقه‌ای در قسمت انتهایی (که به آن کاتتر لاسو نیز گفته می‌شود) است، برای ثبت فعالیت‌های الکتریکی ورید ریوی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- کاتترهای سبد
کاتترهای سبدی که قابلیت تغییر اندازه و شکل به منظور مطابقت با محفظه‌های قلب را دارند، برای نقشه‌برداری از آریتمی‌های دهلیزی و بطنی به کار می‌روند. علاوه بر این، کاتترهای مخصوص برای ثبت فعالیت الکتریکی اپیکارد دهلیز چپ (LA) و بطن چپ (LV) از شاخه‌های سینوس کرونر (CS) طراحی شده‌اند.
کاتترها ممکن است نوک ثابت یا قابل انحراف داشته باشند. کاتترهای قابل هدایت این امکان را به پزشک می‌دهند تا نوک کاتتر را در یک یا دو جهت منحرف کند و به این وسیله به محل مورد نظر در قلب دسترسی پیدا کند. برخی از این کاتترها دارای منحنی‌های دو جهته نامتقارن هستند که در هدایت بهتر کاتتر نقش دارند.
- کاتترهای ابلیشن و کاربرد آنها
کاتترهای ابلیشن به‌طور خاص برای درمان آریتمی‌های قلبی با استفاده از فرسایش الکتریکی طراحی شده‌اند. این کاتترها دارای الکترودهای نوک با طول‌های متفاوت هستند. به‌طور معمول، طول الکترودهای نوک کاتترهای ابلیشن 4 میلی‌متر است، اما این طول می‌تواند تا 10 میلی‌متر نیز افزایش یابد. الکترودهای بزرگ‌تر در نوک این کاتترها ممکن است وضوح نقشه‌برداری از فعالیت الکتریکی قلب را کاهش دهند، اما در عوض می‌توانند انرژی بیشتری را برای ابلیشن فراهم کنند.
نتیجه‌گیری
کاتترهای الکترود نقش بسیار مهمی در مطالعات الکتروفیزیولوژی قلب دارند و بر اساس نیاز پزشکان و بیماران در انواع و اندازه‌های مختلف تولید می‌شوند. انتخاب نوع مناسب کاتتر با توجه به شرایط خاص بیمار و نیاز به ضبط و ثبت دقیق سیگنال‌های الکتریکی، می‌تواند تاثیر بسزایی در تشخیص و درمان موثر بیماری‌های قلبی داشته باشد.
نقد و بررسی‌ها
هنوز بررسی‌ای ثبت نشده است.