در دو دهه اخیر، دنیای کاردیولوژی مداخله ای (Interventional Cardiology) شاهد یک تغییر مسیر بزرگ بوده است. پزشکان و مراکز درمانی به سرعت از روش آنژیوگرافی فمورال (از طریق کشاله ران) به سمت آنژیوگرافی رادیال (از طریق مچ دست) به وسیله ی شیت رادیال حرکت کرده اند. دلیل این تغییر واضح است: راحتی بیشتر بیمار، ترخیص سریع تر و کاهش ریسک خونریزی های شدید. اما این روش جدید، چالش جدیدی را هم به همراه دارد: چگونه خونریزی شریان مچ دست را متوقف کنیم بدون اینکه به رگ آسیب بزنیم؟
اینجاست که تجهیزات «هموستاز» یا بندهای فشارنده وارد میدان می شوند. در حال حاضر دو رقیب اصلی در بازار وجود دارد: تی آر بند (که سیستم بادی دارد) و رادیال بندهای مکانیکی (که سیستم پیچی یا فشاری دارند). انتخاب بین این دو، دغدغه بسیاری از مدیران خرید بیمارستان ها و سرپرستاران بخش آنژیوگرافی است. در این مقاله تخصصی از رستاک طب پارسه، به مقایسه ی رادیال بند و تی ار بند می پردازیم تا ببینیم کدام یک برنده نهایی ایمنی و کارایی است.
هموستاز شریان رادیال چیست و چرا حساسیت بالایی دارد؟
شریان رادیال یک رگ ظریف در مچ دست است که خون را به دست می رساند. پس از اتمام آنژیوگرافی یا آنژیوپلاستی، وقتی که شیت (غلاف) از دست بیمار خارج می شود، باید جلوی خونریزی گرفته شود. در گذشته این کار با فشار دست پرستار یا پانسمان های بسیار محکم انجام می شد.
اما نکته بسیار ظریفی وجود دارد: فشار باید دقیقا به اندازه ای باشد که فقط خونریزی قطع شود، اما جریان خون در داخل رگ قطع نشود. اگر فشار خیلی کم باشد، بیمار دچار خونریزی و هماتوم (کبودی و ورم زیر پوستی) می شود. اگر فشار خیلی زیاد باشد، دیواره های رگ روی هم می خوابند و جریان خون کاملا قطع می شود. این اتفاق می تواند منجر به عارضه ای به نام «انسداد شریان رادیال» یا RAO شود که ممکن است باعث از دست رفتن رگ برای عمل های بعدی شود. هنر یک دیوایس خوب، ایجاد تعادل بین این دو حالت است.

معرفی تی آر بند (TR Band)؛ تکنولوژی پنوماتیک یا بادی
تی آر بند (TR Band) که مخفف Terumo Radial Band است (البته اکنون برندهای مختلفی آن را تولید می کنند و به یک اسم عام تبدیل شده است)، از تکنولوژی «پنوماتیک» استفاده می کند. ساختار آن شامل یک دستبند پلاستیکی شفاف و نرم است که دو بالشتک بادی کوچک دارد.
پزشک یا پرستار با استفاده از یک سرنگ مخصوص، مقدار مشخصی هوا (معمولا ۱۳ تا ۱۸ سی سی) را به داخل بالشتک تزریق می کند. این بالشتک باد می شود و فشار نرمی را دقیقا روی محل سوراخ شریان وارد می کند. چسب های ولکرو (Velcro) این بند را دور مچ بیمار فیکس می کنند. ویژگی اصلی این مدل، قابلیت تنظیم دقیق فشار با کم و زیاد کردن حجم هوا است.
معرفی رادیال بند مکانیکی (Mechanical Band)؛ روش سنتی تر
در سمت دیگر، رادیال بندهای مکانیکی قرار دارند. این بندها معمولا ساختاری سفت تر دارند و از یک پد پلاستیکی سخت یا نیمه سخت برای اعمال فشار استفاده می کنند. مکانیزم اعمال فشار در این مدل ها، هوا نیست؛ بلکه معمولا یک پیچ چرخشی یا یک دکمه فشاری است.
با چرخاندن پیچ، پد پلاستیکی پایین می آید و روی رگ فشار می آورد. این روش شباهت زیادی به فشار دادن با انگشت شست دارد، با این تفاوت که ابزار این کار را انجام می دهد. این مدل ها معمولا قدیمی تر هستند و مکانیزم ساده تری دارند.

مقایسه ی رادیال بند و تی ار بند در ۵ فاکتور حیاتی
برای اینکه تصمیم بگیرید کدام محصول را برای مرکز درمانی خود تهیه کنید، باید این دو را در شرایط واقعی و بالینی مقایسه کنیم.
۱. کنترل دقیق فشار و هموستاز باز (Patent Hemostasis)
مهم ترین مفهوم در هموستاز مدرن، «هموستاز باز» است. یعنی خونریزی قطع شود اما خون همچنان در رگ جریان داشته باشد تا اکسیژن رسانی به بافت دست مختل نشود و رگ لخته نشود.
تی آر بند: برنده مطلق این بخش است. به دلیل وجود هوا، پرستار می تواند هوا را میلی لیتر به میلی لیتر کم کند تا جایی که نبض بیمار را حس کند اما خونریزی هم نداشته باشد.
رادیال بند: تنظیم فشار در مدل های پیچی سخت تر است. معمولا فشار به صورت پله ای کم و زیاد می شود و پیدا کردن نقطه دقیق هموستاز باز دشوارتر است.
۲. راحتی بیمار و کاهش درد
بیمار باید این بند را برای چندین ساعت (معمولا ۴ تا ۶ ساعت) روی دست خود تحمل کند.
تی آر بند: بالشتک هوا نرم است و فشار را در سطح وسیع تری پخش می کند. بیمار احساس راحتی بیشتری دارد و لبه های بند معمولا نرم هستند.
رادیال بند: پد پلاستیکی سفت است و فشار نقطه ای وارد می کند. این فشار متمرکز می تواند برای بیمار دردناک باشد و حتی باعث آسیب عصبی موقت در ناحیه مچ دست شود.

۳. قابلیت رویت و پایش محل تزریق (Visibility)
پرستار باید بتواند محل ورود سوزن را ببیند تا اگر هماتوم (تجمع خون) ایجاد شد، سریعا متوجه شود.
تی آر بند: بدنه و بالشتک این بندها معمولا از پلاستیک کاملا شفاف ساخته می شود و دید کاملی به محل تزریق می دهد.
رادیال بند: در بسیاری از مدل های مکانیکی، قطعه فشارنده (پیچ یا دکمه) کدر یا رنگی است و دقیقا روی محل خونریزی قرار می گیرد که دید پرستار را کور می کند.
۴. ریسک عوارض جانبی (RAO و هماتوم)
تحقیقات بالینی متعدد نشان داده اند که استفاده از سیستم های بادی (تی آر بند) ریسک انسداد شریان رادیال (RAO) را به طرز چشمگیری کاهش می دهد. دلیل آن همان قابلیت تنظیم دقیق فشار و پروتکل های تخلیه باد تدریجی است. در مدل های مکانیکی، به دلیل سختی تنظیم فشار، معمولا پرستاران ترجیح می دهند فشار را بالا نگه دارند تا خیالشان از بابت خونریزی راحت باشد، که همین موضوع باعث بسته شدن رگ می شود.
۵. هزینه و صرفه اقتصادی
از نظر قیمت اولیه، معمولا رادیال بندهای مکانیکی ساده کمی ارزان تر از مدل های پنوماتیک پیشرفته هستند. اما اگر هزینه های درمان عوارض جانبی (مانند درمان هماتوم یا از دست رفتن رگ بیمار برای عمل های بعدی) را در نظر بگیریم، تی آر بند ها در دراز مدت اقتصادی تر هستند.

پروتکل پرستاری؛ کار با کدامیک آسان تر است؟
در بخش ریکاوری، سهولت استفاده برای کادر درمان بسیار مهم است. در تی آر بند، پروتکل برداشتن فشار بسیار استاندارد است: پرستار هر ۱۵ یا ۳۰ دقیقه، مقدار مشخصی از هوا (مثلا ۲ سی سی) را با سرنگ خارج می کند. این کار دقیق، قابل اندازه گیری و تکرارپذیر است.
اما در رادیال بند مکانیکی، پرستار باید پیچ را برعکس بچرخاند. اینکه “چقدر” باید بچرخاند تا فشار به اندازه کافی کم شود، کمی حسی و تجربی است و دقت مدل بادی را ندارد. بنابراین احتمال خطای انسانی در مدل های مکانیکی کمی بیشتر است.
چرا انتخاب برند معتبر در تجهیزات هموستاز مهم است؟
صرف نظر از اینکه مدل بادی را انتخاب می کنید یا مکانیکی، کیفیت ساخت محصول حیاتی است. بازار تجهیزات پزشکی پر از برندهای متفرقه چینی و هندی است که کپی های بی کیفیتی از برندهای اصلی هستند.
مشکلات رایج در برندهای بی کیفیت عبارتند از:
- نشتی هوا: در تی آر بندهای ارزان، بالشتک هوا نشتی دارد و فشار خود به خود کم می شود که منجر به خونریزی خطرناک بیمار می شود.
- چسب ضعیف: اگر چسب ولکرو در حین استراحت بیمار باز شود، فاجعه بار است.
- حساسیت پوستی: استفاده از پلاستیک های نامرغوب می تواند باعث خارش و قرمزی شدید پوست بیمار شود.
ما در رستاک طب پارسه، وسواس زیادی روی انتخاب تامین کنندگان خود داریم. محصولاتی که ما ارائه می دهیم دارای بالاترین استانداردهای کیفی (CE و ISO) هستند و تست های نشتی و مقاومت را با موفقیت پشت سر گذاشته اند.

جمع بندی نهایی؛ کدام را برای مرکز درمانی خود بخریم؟
در نهایت، نتیجه مقایسه ی رادیال بند و تی ار بند کفه ترازو را به نفع تی آر بند (سیستم بادی) سنگین می کند. اگرچه مدل های مکانیکی هنوز هم استفاده می شوند، اما استانداردهای جهانی به سمت استفاده از سیستم های پنوماتیک رفته است.
تی آر بند به دلیل: ۱. کاهش ریسک بسته شدن رگ (RAO) ۲. راحتی بیشتر بیمار ۳. دید بهتر پرستار به محل زخم ۴. قابلیت تنظیم دقیق فشار
گزینه ارجح برای مراکز آنژیوگرافی مدرن است. پیشنهاد ما در رستاک طب پارسه به بیمارستان هایی که به ایمنی بیمار و کیفیت خدمات اهمیت می دهند، استفاده از تی آر بندهای باکیفیت است. برای دریافت مشاوره تخصصی، دیدن نمونه ها و استعلام قیمت روز این محصولات، می توانید همین حالا با کارشناسان بخش فروش ما تماس بگیرید.

